6 تفاوت ورق سیاه و روغنی

با ورق سیاه و ورق روغنی آشنا شوید

ورق سیاه ظاهری مات دارد، رنگ آن نسبتا تیره است و تولید آن در ایران بسیار رایج است. اما ورق روغنی برخلاف ورق سیاه سطحی براق دارد، مانند ورق سیاه زبر و خشن نیست و می‌توان گفت نقره‌ای رنگ است. جالب است بدانید لایه‌ای روغن بر روی ورق روغنی اعمال می‌شود تا از زنگ زدگی ورق جلوگیری کند. اکنون که یک دید کلی در رابطه با ظاهر این دو ورق بدست آوردید در ادامه تفاوت‌های عمیق‌تری از این دو محصول فولادی را بررسی می‌کنیم. ورق روغنی در ارومیه
1- روش ساخت ورق سیاه و ورق روغنی

ابتدایی‌ترین تفاوتی که می‌توان به آن اشاره کرد، فرایند تولید این دو ورق است:

فرآیند تولید ورق سیاه

ورق سیاه Hot Rolled Sheet حاصل فرایند نورد گرم (Hot Rolling) است. در این روش تولید، شکل‌دهی فولاد با استفاده از دمای بسیار بالا (حدود 1700 درجه سانتی‌گراد) انجام می‌گیرد. در این دما، دانه فلزات دومرتبه متبلور شده و فولاد تغییر شکل پیدا می‌کند.

فرآیند تولید ورق روغنی

ورق روغنی oiled sheet تحت فرایند نورد سرد (Cold rolling) به تولید می‌رسد؛ البته این روش در واقع همان نورد گرم است اما مراحل پرداخت آن پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. در فرایند نورد سرد، گرما و حرارت جایگاه کمرنگ‌تری داشته و به جای آن با تنش‌های مکانیکی بر روی فلز، تغییر شکل اعمال می‌شود. ورق سیاه در ارومیه
2- استاندارد تولید ورق سیاه و روغنی

با اطلاع از استانداردهای رایج این دو ورق می‌توانید ورق‌‌ها را شناسایی کنید:

استاندارد تولید ورق سیاه

DIN :17100
JIS :SS400
ASTM :A283C
EN :S235JR
JIS :G3106
ASTM :A572
EN :1002

استاندارد تولید ورق روغنی:

ASTM :A1008
JIS :G3141
EN :10130

ورق سیاه ورق روغنی
نمونه ورق سیاه و ورق روغنی
3- گریدهای مختلف ورق روغنی و ورق سیاه

ورق‌های روغنی با توجه به ابعاد، خواص مکانیکی و کیفیت در سه گرید مختلف قرار دارند:

ورق معمولی یا ورق st12: دوام بالایی دارد و نسبت به سایر گریدها پرطرفدارتر است. قیمت st12 نسبت به سایر گریدها کمتر است. شکل‌پذیری و خمش آن خوب است و جوش‌پذیری آن بالاست.
ورق نیمه کششی یا ورق st13: بیشترین استفاده در امور صنعتی و غیر صنعتی را دارد. قیمت ورق روغنی درجه دو یا ST13 نسبت به st12 بیشتر است. قابلیت خمش آن تا 90 درجه است و جوشکاری بر روی آن نیز قابل انجام است.
ورق فوق کششی یا ورق st14: بیشترین مصرف آن را در صنعت خودرو می‌بینیم؛ در مقایسه با مواردی که در بالا اشاره کردیم انعطاف بیشتری دارد به همین دلیل برای پرسکاری عمیق گزینه خوبی است. قیمت آن بالاتر از دو مورد قبل است.

جالب است بدانید کارخانه فولاد مبارکه تنها کارخانه‌ایست که توانایی تولید ورق نیمه کششی و فوق کششی را دارد. ورق گالوانیزه در ارومیه

و اما گریدهای مختلف ورق سیاه عبارتند از:

ورق ST37: به عنوان یکی از ورق‌های پر فروش در ایران شناخته می‌شود. کاربرد اصلی آن را در ساختمان سازی و تولید پروفیل‌های ساختمانی می‌بینیم.
ورق ST52: مصرف آن معمولا در صنعت (در موارد ساختاری و زیربنایی) است.
ورق A283: استفاده از آن را در ساخت دیگ بخار و مخازن تحت فشار (با درجه حرارت کم) می‌بینیم. این فولاد تنها به صورت ورق عرضه نمی‌شود و در انواع مختلفی چون صفحه، سیم پیچ، لوله و محصولات سازه‌ای به تولید می‌رسد.
ورق A516: این ورق در صنعت نفت و گاز، کاربرد بسیاری دارد که خود 4 گرید متفاوت دارد.
ورق ck45: کاربرد اصلی آن تولید میل لنگ صنعتی، شفت تراشکاری و محور پمپ است؛ بسیاری از ابزار آلات فولادی را با همین گرید تولید می‌کنند.
ورق A36: در تعمیر کشتی و شناورها استفاده از این ورق مرسوم است. به طور کلی ساخت انواع سازه‌های در ارتباط با دریا با این ورق صورت می‌گیرد.

دقت داشته باشید که بین همه ورق‌هایی که در بالا نام بردیم ورق‌های ST37 و ST52 (در ایران) کاربرد بیشتری دارند و شناخته‌تر شده هستند.
کاربرد ورق سیاه و ورق روغنی
کاربردهای ورق سیاه و ورق روغنی در صنایع مختلف
4- موارد استفاده ورق سیاه و ورق روغنی

کاربرد ورق روغنی و ورق سیاه با توجه به خواص مکانیکی و ظاهرشان، کاملا متفاوت است؛ معمولا استفاده از ورق سیاه را در شرایطی می‌بینیم که ابعاد اهمیت چندانی ندارد، ظاهر کار مهم نیست و نیاز به استقامت، بسیار بالاست! اما استفاده از ورق روغنی به دلیل سطح صیقلی و براق، ویژگی‌های مکانیکی یا ابعادیِ بسیار دقیق و استقامت متوسط، جهت تولید در طیف گسترده‌ای از صنایع استفاده می‌شود.
5- ترکیبات ورق سیاه و ورق روغنی

همیشه عناصر موجود در انواع مقاطع آهنی تعیین کننده خصوصیات و کاربرد آنهاست! مثلا در ورق سیاه و روغنی، عناصری چون:

منگنز: جهت افزایش سختی
سیلیکون: برای افزایش مقاومت در برابر رطوبت و دمای بالا
فسفر: جهت کاهش چقرمگی و شکل‌پذیری
گوگرد: این عنصر قابلیت ماشین‌کاری را افزایش می‌دهد. (اما از طرفی منجر به کاهش قابلیت جوشکاری می‌شود)
کروم: برای افزایش سختی ورق و مقاومت در برابر خوردگی

و دیگر عناصری مانند وانادیوم، تیتانیوم، کربن، مس، مولیبدن، نیکل و … وجود دارد. شاید وجود تعدادی از این عناصر را در هر دو ورق‌ها مشاهده کنیم! اما نکته مهم درصد این مقادیر است که ویژگی‌های اصلی و در واقع هویت این ورق‌ها را مشخص می‌کند.
6- تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از لحاظ قیمت

در ابتدای این مطلب اشاره کردیم که فرآیند تولید هر کدام از این ورق‌ها متفاوت است! ورق سیاه طی فرایند نورد گرم و ورق روغنی محصول نورد سرد است؛ به طور کلی تولید مقاطع فولادی با نورد سرد هزینه‌بر است. به همین دلیل ورق روغنی با وجود وزن پایین‌تر قیمت بالاتری دارد!

تجهیزات مورد استفاده، تکنولوژی، نیروی انسانی دخیل و بسیاری از موارد دیگر می‌توانند قیمت ورق را تحت تاثیر قرار دهند. (جالب است بدانید ورق‌های روغنی نازک نسبت به ورق‌های ضخیم، قیمت بالاتری دارند. هنگام خرید می‌توانید قیمت ورق روغنی در بورس کالا را با قیمت درج شده در سایت‌های مختلف مقایسه کنید تا خریدی مقرون به صرفه داشته باشید.